دبلیو جیمز پاتر نظریه پرداز صاحب نام حوزه ارتباطات و سواد رسانه‌ای معتقد است: سواد رسانه‌ای، مجموعه‌ای از دیدگاه‌هاست؛ دیدگاه هایی که ما در برخوردهای رسانه‌ای خود به منظور تفسیر معانی پیام‌های دریافتی به طور فعالانه از آنها بهره می.گیریم.»

این سواد مانند نورافکن، پرتوهای نوری خود را بر تاریکی خانه‌های پیام های تو در تو و پیچیده رسانه‌های اجتماعی می‌اندازد و مرزهای دنیای واقعی و دنیای ساختگی را برجسته می کند.

بدون شک بدون سواد رسانه‌ای وارد جنگی نامرئی با بی‌نهایت سناریو می‌شویم. این دو مؤلفه «نامرئی بودن» و «نداشتن محدودیت در طراحی سناریو» از امتیازات ویژه جنگ نرم است. جنگ نرم، جنگی نامرئی است. نه نقشه آن معلوم است و نه آرایش نیروها در آن قابل‌ مشاهده عینی است.

شوالیه‌ها و سربازان این عرصه بدون هیچ محدودیتی وارد بخش‌های مختلف ذهن حریف خود می‌شوند و مرکز فرماندهی اعمال و رفتارهای او را تحت اشغال و کنترل خود درمی‌آورند. تا جایی که حتی کنش‌های او را به نفع خود مصادره کرده و حریف خود را به مکمل‌ بخشی از پازل خود تبدیل می‌کنند.

اما در عرصه شناخت، بی‌نهایت سناریو توسط بی‌نهایت کنشگر می‌تواند اتفاق بیفتد که به‌هیچ‌عنوان قابل پیش‌بینی و تخمین نیست. به‌هیچ‌وجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه اقداماتی، توسط کدام کنشگران، در چه زمانی و برای تکمیل پازل‌های چه سناریویی قرار است انجام پذیرد. بلکه تنها بعد از انجام عملیات می‌توان آن را تحلیل کرد و متوجه شد که چه سناریوی شناختی‌ای در دستور کار بوده است.

بی‌گمان بزرگ‌ترین رسالت اطلاع رسانی، بر دوش رسانه‌های جمعی است. که با توجه به کارکردهای متنوع رسانه‌های جمعی، همچون آگاهی بخشی،اطلاع رسانی و آموزش و پرورش می‌توانند جایگاه مهمی در تکوین و تکامل ساختار آموزشی جامعه داشته باشند.

در روزهای اخیر، هر روز خبر بحرانی تازه فضای رسانه‌های مجازی ایران را در بر میگیرد. یک روز سیل، روزی دیگر زلزله؛ بحران‌های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی در انواع و اندازه‌های مختلف که به تناوب جای یکدیگر را پر می‌کنند و آنچه مدام در این بحران‌ها از سوی متخصصان رسانه طرح می‌شود، مسأله مهمی به نام سواد رسانه‌ای است؛ حلقه مفقوده‌ای که می‌تواند بحران‌های بزرگ را کوچک و مسائل کوچک را فاجعه غیرقابل کنترل جلوه دهد.

چنین فضایی نیازمند تجویز یک رژیم مصرف رسانه‌ای است. برای دستیابی به این رژیم مصرفی نیازمند آموزش رسانه‌ای به تمام مردم به خصوص کودکان و نوجوانان است.کودکان و نوجوانانی که با مقتضیات جامعه اطلاعاتی زندگی می‌کنند ضروری است توانایی برای زندگی در چنین جامعه‌ای در آنان ایجاد شود.

در این راستا نظام آموزش و پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا کودکان و نوجوانان از مهمترین و در عین حال آسیب پذیرترین اقشار جامعه هستند. آموزش و پرورش می‌تواند پاسخگوی تقاضای مبتنی بر شرایط جدید باشد و خود را با آن منطبق کند. لذا انجام اصلاحات اساسی و مناسب با مقتضیات عصر حاضر می‌تواند با ایجاد مهارت‌های رسانه‌ای در دانش‌آموزان آنها را به استفاده موثر از مهارت‌های ارتباطی وا دارد.

از این رو ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان و نوجوانان با اهدافی چون ضرورت گنجاندن موضوع سواد رسانه‌ای در عناوین درسی مدارس، دلایل رشد نیافتن سواد رسانه‌ای و نقش آموزش و پرورش در سواد رسانه‌ای باید مورد توجه متخصصان این حوزه قرار بگیرد.

نکته آخر اینکه تفکر رسانه‌ای مبتنی است بر تفکر اجتماعی است. سواد رسانه‌ای وقتی شکل می‌گیرد که مصرف کننده رسانه و تولید کننده پیام رسانه‌ای به حقوق اجتماعی و اخلاق اجتماعی توجه کنند.

انتهای پیام/